Baş dönmesi diğer adıyla Vertigo, hasta’nın dengesini sağlayamama hissi olarak tanımlanır. Kafa hareketi ile birlikte beraber veya hareketten bağımsız olarak ortaya çıkan vertigo, kişinin yaşam kalitesini oldukça düşüren bir merkezi sinir sistemi ve iç kulak hastalığıdır.
K.B.B Uzmanı Dr. Öğr Üyesi Zafer Gezginadam halk arasında yaygınca görülen ‘vertigo’ hakkında en çok merak edilenleri anlattı.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Baygınlık hissi
- Göz kararması
- Yürümede zorlanma
- Denge kaybı
- Bilinç kaybı
gibi semptomlar halk arasında baş dönmesi (vertigo) olarak tanımlansa da klinik anlamda baş dönmesi kişi dururken ortamdaki nesnelerin dönüyormuş gibi gelmesi olarak tanımlanır.
NASIL TANI KONUR?
Vertigo tanısında ilk yapılması gereken hastaya duyduğu hissin tarif ettirilmesidir. Daha sonra altta yatan nedeni bulmaya yönelik olarak merkezi sinir sistemi ve iç kulakla ilgili testler yapılır. Beyne kan akışı yetersizliğinden şüphelenilirse doppler ultrason, BT anjiyografi, manyetik rezonans anjiyografi (MR) veya kateter anjiyografi yöntemleri uygulanabilir. Tedavi tanıya bağlı olarak planlanır.
Baş dönmesi santral ve periferik olarak iki grupta değerlendirilir.
Santral baş dönmeleri: Merkezi sinir sistemi kaynaklı problemlerden kaynaklanır. Beyin, beyin sapı ve beyincik kaynaklı baş dönmeleri bu grupta incelenir. Kanama, inme, migren, tümör, Multiple skleroz(MS) gibi hastalıklar bu gruptadır.
Periferik baş dönmeleri: İç kulak ve denge siniri hastalıkları bu grupta ele alınır. Daha sık görülürler. Yarım daire kanalları hastalığı, Meniere hastalığı ve Vestibüler nörinit bu grupta ele alınır.
Vertigoyu önlemek mümkün mü?
- Her şeyin başı olduğu gibi vertigoda da stresten uzak durmak çok önemlidir
- Tetikleyici etkisi olan ve gündelik yaşam kalitemizi olumsuz anlamda etkileyen strese karşın kendinize özel zamanlar ve alanlar yaratmaya özen gösterin.
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek, sağlıklı beslenmek için özellikle protein ağırlıklı gıdalar almak zinde ve enerjik olmanıza katkı sağlayacaktır.
- Bol su içmek, tuz ve mineral dengesini sağlayacak sıvılar tüketmek, kafein içerikli içecekleri minimum dozda keyif için almak ve dozunu abartmamak, iç kulakta sıvı artışına denge sağlayacaktır.
- D vitaminin doğal destek kaynağı olan güneşten mümkün olduğunca faydalanmak. Güneşli havalarda bunu aktivitelerle değerlendirmek uygundur.
- Ani ve hızlı hareketler yapmaktan kaçınmak kulak kristallerinin olması gerektiği şekilde devamlılığını sağlayacağı için önemlidir.
- Hayatımızın vazgeçilmezi olan spor aktivitelerinde seçici olmak, hafif ve ritmik hareketlerle yürüyüş vb sporların devamlılığı önemlidir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Vertigo denge bozukluğuna bağlı olarak, kişinin düşerek yaralanmasına sebep olabilir. Hasta yürürken zorlanabilir, mide bulantısı yaşayabilir, korku ve endişeyle karşı karşıya kalabilir.
Baş dönmesi şikayeti ile başvuran hastaların %85’i iç kulak hastalığı olarak tespit edilmektedir. Hastalığın hikayesi, fizik muayene sonrası baş dönmesinin tipi ve şekli belirlenir. VNG, VHiT, Odyometri ve Kalorik testlerle iç kulak hastalığı tanıları konulabilmektedir. Gereken durumlarda MR ve BT istenebilir.
Kristal hastalıklarında tedavi manevralar ile yapılmaktadır. Diğer iç kulak hastalıklarında medikal tedavi ve rehabilitasyon uygulanmaktadır. Santral baş dönmelerinde hasta Nöroloji, Kardiyoloji, ve Beyin Cerrahisine yönlendirilmektedir.
Eğer daha önce bir baş dönmesi sorunuyla karşı karşıya kalmadıysanız, ani başlangıçlı ve uzun süre düzelmediyse en kısa süre içinde doktora başvurunuz.