İhtiyaç fazlası gıda tüketimi, aşırı tüketime ya da gıda israfına yol açıyor. Özellikle israfa en çok yol açan etkenin aşırı ekmek tüketimi olduğunu vurgulayan uzmanlar, artan ekmeklerin galeta unu, köfte harcı ve çorbalar içinde tüketilmek üzere değerlendirilebileceğini ifade ediyor. Diyetisyen Özden Örkçü, evde israfı önleyecek püf noktaları hakkında bilgi verdi.
Süt ve süt ürünleri, bakliyat, et ve et ürünleri, sebze ve meyve gibi gıda ürünlerinin aşırı miktarda tüketimi gıda israfı olarak değerlendirilse de aşırı ekmek tüketiminin israfa en çok konu olan gıda olduğu biliniyor. Gıdanın aşırı tüketimi anlamında kullanılan gıda israfı, en temel anlamı ile gıda savurganlığı olarak da değerlendiriliyor.
Gıda israfında temel protein, karbonhidrat ve enerji gereksinimini karşıladığından dolayı ilk akla gelen ekmek israfı oluyor. İsraf konusunda düşük farkındalık düzeyleri, terk edilmeyen alışkanlıklar, bilgi düzeyi, ahlaki normlar, geri dönüşüm ve alışveriş alışkanlığı gibi faktörler gözden geçirilmeli.
ALIŞVERİŞ LİSTESİ YAPIN
Alışverişe çıkmadan önce, dolabınızda var olan malzemeleri gözden geçirerek, hafta boyunca yapacağınız yemekleri planlayın. Sonrasında ihtiyacınız olan diğer malzemeleri belirleyerek alışveriş listenizi hazırlayın.
LİSTENİZE BAĞLI KALIN
İhtiyacınız olandan fazlasını almamak için, sadece alışveriş listesi hazırlamak ve yanınıza almak yeterli olmuyor. Asıl önemli olan listenize sadık kalmanız. Aklınızda bulundurmanız gereken diğer önemli noktalar ise kampanyalara aldanmamak ve açken alışverişe çıkmamak.
BUZDOLABINIZI DÜZENLEYİN VE KONTROL EDİN
Alışveriş yaptığınızda, buzdolabında daha uzun süredir bekleyen şeyleri öne alın ve önce onları kullanmaya özen gösterin. Böylece dolabın arka tarafında kalarak gözünüzden kaçan yiyeceklerin bozulmasını da engellersiniz. Buzdolabınızın ısısını ve buzlanmasını sık sık kontrol edin. Besinlerin uzun süre taze kalabilmesi için buzdolabınızın sıcaklığı 1-5 derece arası olmalı.
KÜÇÜK PORSİYONLARLA SERVİS YAPIN
Yemek servisini yaparken, küçük porsiyonlar sunun. Bu durum önceden ne kadar yiyeceğinizi kestiremediğinizde, yemeğin tabağınızda kalmasına engel olur. Ayrıca ne kadar yiyeceğinizi de kontrol edebilir ve formunuzu da koruyabilirsiniz.
İHTİYACINIZ KADAR ALIN
Önceden paketlenmiş belirli miktarlardaki yiyecekleri almak yerine ihtiyacınız olan kadarını alın. Kiloluk paketlerdense, gerektiğinde taneyle alışveriş yapın.
DONDURUN
Eğer satın aldığınız şeyin veya yaptığınız bir şeyin fazla geldiğini düşünüyorsanız, sadece bir kısmını kullanacaksanız, geri kalanı dondurun. Böylece zamanı geldiğinde, dolaptan daha taze çıkarabilirsiniz. Önceden haşlayarak donduracağınız sebzeler de, yemek pişirmek için yorgun olduğunuz günler için pratik bir yöntem sunabilir.
GERİ DÖNÜŞÜM YAPIN
Çöplerinizi ve geri dönüştürülebilir atıklarınızı birbirinden ayırın. Böylece hem geri dönüşüme katkı sağlamış hem de çevre kirliliğini önlemiş olursunuz.
Yumuşayan meyveler komposto, meyve suyu veya smoothie gibi içecekler yapılarak değerlendirilebilir. Sebzeler ise eğer bozulmamışlarsa çorbalar için oldukça uygun ve besleyici bir seçenek olacaktır. Bir porsiyondan az kalan yemekler makarnalara sos, kalan sebze yemekleri de türlü yapmak için değerlendirilebilir.
Artan ekmekler kurutulup blenderdan geçirilerek galeta unu yapılabilir, köfte yapılırken kullanılabilir ya da çorbaların içine doğranmak için küp küp kesilerek biraz baharat ve zeytinyağı ile fırına verildiğinde enfes bir kıtır ekmek elde edilebilir. Ayrıca beğenilerek yenilen ekmek kadayıfı da yapılabilir. Bu şekilde bir akşam menüsü kolaylıkla çıkarılabilir. Geri dönüşümü mümkün olmayan ihtiyaç fazlası gıdaların sahipli veya sahipsiz hayvanlara yiyecek olarak değerlendirilmesi de düşünülmeli.