Dünya, şüphesiz pek çok doğa harikasına sahip muhteşem bir gezegen! Uçsuz bucaksız ormanlar, masmavi okyanuslar, görkemli dağlar… Ancak bazı doğa harikalarının oluşum süreçleri bile başlı başına muhteşem bir hikayeye sahip. Peki, bir doğa harikası hangi süreçlerden geçerek muhteşem güzelliğini ortaya çıkarabilir? İklim değişikliği, coğrafya, insan faktörü… Kimi doğa harikalarının şimdiki güzelliğine kavuşabilmesi için milyonlarca yıl geçmesi gerekiyordu. Bazılarının oluşumu ise, 100 yıldan biraz daha eski. İşte, dünya üzerindeki en önemli 13 doğa harikasının oluşma süreçleri…
1. Everest Dağı
250 milyon yıldan biraz daha uzun bir süre önce, dünya “Pangea” adı verilen tek bir kıtadan ibaretti. Ancak bildiğiniz gibi Pangea, yine milyonlarca yıl önce parçalanmaya başladı! 80 milyon yıl önce, bugünkü Hindistan’ın bulunduğu kara parçası, bütünden ayrıldı ve inanılmaz bir hızla hareket etmeye başladı. Bu inanılmaz hız sayesinde, kara parçası yılda 15 cm kadar yer değiştirebiliyordu! Böylece 60 milyon yıl önce, bugünkü Hindistan’ın üzerinde bulunduğu kara parçası ile Avrasya kıtası arasında korkunç bir çarpışma meydana geldi! Bu çarpışma, okyanus tabanında volkanik faaliyetleri tetikledi. 25 milyon yıl önce, çarpışma sebebiyle başlayan volkanik faaliyetin kalıntıları, okyanusta batmak yerine yüzeye çıktı. Milyonlarca yıl içerisinde, okyanusun ortadan kaybolmasıyla, bugün Himalaya Dağları gökyüzüne doğru yükseldi! Böylece, oluşumu milyonlarca yıl sürse de dünyanın en görkemli doğa harikalarından birisi, Everest Dağı ortaya çıkmış oldu…
2. Salar de Uyuni
Dünyanın en büyük tuz göllerinden birisi olan Salar de Uyuni, binlerce yıl önce devasa bir gölün parçasıydı! Salar de Uyuni’nin şimdiki yerinde 30 ila 40 bin yıl önce Minchin isimli bir göl bulunuyordu. Ancak zamanla bu göl Paleo Tauca isimli başka bir göl ile birleşti. Ancak iki büyük gölün birleşmesinden oluşan bu devasa su kütlesi yıllar içerisinde kurudu ve bölgede çok küçük boyutlarda başka “gölcükler” ortaya çıktı. İşte bu binlerce yıllık doğa faaliyetinin sonucunda ortaya çıkan göz alıcı oluşumlardan birisi de, Salar de Uyni. Dünyanın en büyük tuz göllerinden birisi olan Salar de Uyuni’de yaklaşık 10 milyar ton tuz rezervi bulunduğu tahmin ediliyor…
3. Büyük Set Resifi
Dünyanın en büyük resif ekosistemi olan Büyük Set Resifi, binlerce farklı resiften ve 900 adadan oluşuyor. Devasa bir alana yayılın bu resif sistemi o kadar büyük ki, uzaydan bile görülebiliyor. Peki, denizin ortasındaki bu muhteşem yapı, nasıl ortaya çıktı?
Bu devasa yapının nasıl oluştuğuna dair farklı görüşler var. Ancak yaygın olarak, 48-50 milyon yıl önce oluşmaya başladığı tahmin ediliyor. 600.000 yıl önce, bölgede mercan kayalıklarının oluşmaya başladığı düşünülüyor. Ancak iklim değişikliği ve deniz seviyesindeki farklılaşma sebebiyle bu yapı yok oldu. İşte Büyük Set Resifi, daha önce yok olan mercan resiflerinin kalıntıları üzerinde oluşmaya başladı ki bu 20.000 yıl önceydi. İnanılmaz güzellikteki mercanlara ev sahipliği yapan bu resifler, son ve şimdiki hali ise, 6.000 yıl önce oluşmaya başladı.
4. Victoria Şelalesi
Zambiya ve Zimbabve sınırında bulunan Victoria Şelalesi, dünyanın en büyük şelalelerinden birisi. Aynı zamanda dünyanın en görkemli doğa harikalarından! Victoria Şelalesi, temelde Afrika’daki nehirler sayesinde ortaya çıktı. Şelalenin bugün bulunduğu yer, milyonlarca yıl önce devasa bir kaya kütlesinden ibaretti. 2 ila 4 milyon yıl önce, Afrika’da ortaya çıkan tektonik hareketler, nehir hareketleri ve volkanik faaliyetler, Victoria Şelalesi’nin ortaya çıkmasını sağladı.
5. Giant’s Causeway
The Giant’s Causeway Kuzey İrlanda’daki en ilginç yapılardan. Dilimize “devler kaldırımı” olarak çevrilen bu yapılar, bir efsaneye göre, İskoçya’ya ulaşmak isteyen İrlandalı bir dev tarafından yapılmıştı. Ancak bugün, bu muhteşem doğa harikasının nasıl oluştuğunu ortaya koyan bilimsel verilere de sahibiz!
50-60 milyon yıl önce İrlanda volkanik faaliyetlerin yoğun olarak yaşandığı bir yerdi. Yerin metrelerce altından yeryüzündeki çatlaklara sızan lavların donmasıyla bu ilginç yapılar ortaya çıktı…
6. Paricutin Yanardağı
1943 yılında Meksika’daki Paricutin Yanardağı korkunç bir şekilde harekete geçti. Gökyüzünü lav ve duman kapladı. Ancak bu patlama diğer bütün volkanik patlamalardan daha farklıydı! Çünkü yanardağın ağzı patlamadan soran devasa bir koni şeklini almıştı…
7. Sahra Çölü
Sahra Çölü, dünyanın en büyük ve haliyle en bilinen çölü. Üstelik gerçek bir doğa harikası. Yakın zaman kadar Sahra’nın 2 veya 3 milyon yaşında olduğu düşünülüyordu. Ancak 2014 yılında yapılan bir çalışmaya göre, Sahra’nın çok daha yaşlı olduğu ortaya çıktı! Bu “sıcak” doğa harikası en az 7 milyon yaşında! Sahra’nın oluşmasına sebep olan şey ise, pek çok doğa harikasının oluşmasına sebep olan tektonik hareket. Ayrıca, iklim değişikliğinin de Sahra Çölü’nün oluşumunda önemli bir rolü var. Çünkü milyonlarca yıl önce Sahra Çölü, Tethys isimli bir denizin parçasıydı. Ancak uzun bir sürecin sonunda deniz tamamen yok oldu ve denizden geriye Sahra Çölü kaldı…
8. Büyük Kanyon
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en ünlü doğa harikalarından birisi olarak kabul edilen, Büyük Kanyon’un yaşı oldukça tartışmalı. Kanyon kimilerine göre 6 milyon yıl önce oluşmaya başladı. Kimleri ise kanyonun en az 70 milyon yaşında olduğunda ısrar ediyor. Ancak son dönemde oldukça ilginç bir gelişme yaşandı. Büyük Kanyon’un zemininde bulunan bazı kayaçlar 2 milyar yıl yaşında! Ancak yine de kanyonun yaşı o kadar büyük olmayabilir. Çünkü Büyük Kanyon, farklı zaman aralıklarında farklı kaya kütlelerin hareketleri ve yer değiştirmeleriyle oluştu. Yine, Büyük Kanyon’un dünya üzerindeki en eski doğa harikalarından bir olduğu, su götürmez bir gerçek…
9. Kuzey ışıkları
Dünyadaki en nadir ve en güzel doğa olaylarından, Kuzey ışıkları güneş sayesinde ortaya çıkıyor. Güneşin atmosferinden dünyanın atmosferine ulaşan gaz parçacıkları, dünyanın manyetik alanı nedeniyle dünyaya ulaşamıyor. Ancak dünyanın güney ve kuzey kutup bölgelerindeki daha zayıf bir manyetik alan bulunuyor. Bu sebeple, güneşten gelen gaz parçacıkları, kutup bölgelerinden dünyaya ulaşıyor ve buradaki başka gazlara etkileşime giriyor. Ve bu etkileşim sebebiyle, olağan üstü güzellikteki Kuzey Işıkları ortaya çıkıyor.
10. Uluru Dağı
600 milyon yıl önce ortaya çıkan Uluru Dağı, Avustralya’nın kuzey bölgesinde bulunuyor ve buradaki yerliler tarafından kutsal olarak kabul ediliyor. Uluru Dağı, aslında milyonlarca yıl önce var olan bir dizi görkemli dağdan bugüne ulaşan tek ve en büyük kalıntı! Milyonlarca yıllık süreçte bu dağlarda meydana gelen aşınma, Uluru Dağı’nı ortaya çıkardı. Genel olarak toprak, çamur ve kayaçlardan meydana gelen dağ, kırmızıya çalan rengiyle dikkat çekiyor. Bunun sebebi ise, toprağın yoğun olarak demir içermesi…
11. Yosemite Ulusal Parkı
Amerika’daki Yosemite Ulusal Parkı, her yıl milyonlarca turist tarafından ziyaret ediliyor. Bu muhteşem parkta doğanın “fırça darbeleri” açıkça görülebiliyor… Aslında, Yosemite Ulusal Parkı’ndaki yükseltiler milyonlarca yıl önceki gökyüzüne yükselen dağların parçalarıydı. Ancak doğanın, bu dağlar için başka bir planı vardı! Yıllar içerisindeki tektonik hareketler sebebiyle bu dağlar ortadan kalkarken, yeni tepeler ve dağlar yükselmeye başladı. Nihayet yok olan dağların zirvelerindeki karlar, zemine yaklaştıkça eridi ve zemini aşındırdı. Bunun sonucunda ortaya Yosemite Ulusal Parkı oluştu…
12. Capillas de Marmol
Şili ve Arjantin sınırında oldukça ilginç bir göl bulunuyor. Göl, iki farklı isimle anılıyor: General General Carrera Gölü veya Buenos Aires Gölü. Bu göl, bölgede bulunan bir dağdaki buzulların erimesiyle oluştu. Ancak gölü muhteşem bir doğa harikası haline getiren özelliği bu değil. Yaklaşık 6.000 yıl önce, göldeki buzulların aşınmasıyla ortaya çıkan Capillas de Marmol isimli mağaralar, görenleri bir hayli etkiliyor! Buzullar aşındıkça oluşan çatlaklar, buzul sularındaki kalsiyum karbonat sebebiyle oldukça ilginç ve güzel bu mağaraların oluşmasına sebep oldu.
13. Taş Ormanı
Çin’in Yunnan bölgesindeki Taş Ormanı, yerel inanışa göre kavuşamayan iki aşığın üzücü hikâyesinden sonra ortaya çıktı! Bilime göre ise, taşların bulunduğu bölgede 270 milyon önce sığ bir deniz vardı! Denizin tabanında biriken kireç taşları yıllar boyunca yükseldi. Taşlar, uzun süre erozyona maruz kaldı ve bugünkü şeklini aldı.
