Çalışma hayatı, hemen herkesin kabul edeceği gibi çalışanlar üzerinde stres oluşturur. Bu stres çok yoğun değilken kişi için motive edici olabilir ve performansı artırabilir ancak bazen stres düzeyi o kadar artar ki kişinin ruhsal ve fiziksel sağlığını olumsuz etkiler. Bu olumsuzluk kişinin hem çalışma performansını hem de hayat kalitesini düşürür.
Artmış stres yükü, vücudumuzda stres hormonları aracılığıyla çeşitli etkilere sebep olur. Stres hormonları (örneğin kortizol); vücudunuzun strese karşı koyabilmesi, stres ile karşılaşıldığında kalp hızını, solunum sayısını artırarak içinde bulunduğunuz durumdan kurtulmanızı sağlar. Geçmiş çağlarda bu bir vahşi hayvandan kaçmak, düşman ile savaşmak gibi durumlarda gerekliyken günümüzde iş gibi stres yükünün fazla olduğu durumlarda gereklidir. Ancak stresin devamlı olması durumunda kortizol gibi stres hormonlarının uzun süreli etkileri, vücut için zararlı olabilmektedir.
İş Hayatındaki Stres Nelere Neden Olur?
Uzun süre artmış stres yüküyle yaşayan kişilerde bazı belirtiler görülür. Bunlar:
- Fiziksel: Aşırı terleme, artmış kalp hızı (yüksek nabız), kan basıncında yükselme, hızlı soluk alıp verme,
- Zihinsel: Kafa karışıklığı, karar vermede güçlük, konsantrasyonda azalma, hafıza problemleri,
- Davranışsal: Davranışlarda değişme, yeme düzeninde değişiklik, kendini çevreden soyutlama, kişisel bakıma verilen önemde azalma,
- Duygusal: Anksiyete, korku, hüzün, depresyon, umutsuzluk, bıkmışlık hissi olarak sıralanabilir.
Kronik olarak iş stresine maruz kalmış kişilerde ‘burnout’ denilen tükenmişlik olarak adlandırılabilecek psikolojik bir sendrom ortaya çıkar. Tükenmişlik sendromunda da kişilerde bazı belirtiler baş gösterir. Bu belirtiler:
- Uyku kalitesinde bozulma, kabus görme,
- Kronik yorgunluk, baş ağrısı,
- Sırt, boyun, omuz ağrıları,
- Sigara, alkol kullanımında artış,
- Mide bulantısı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi ile ilgili problemler,
- Cinsel ilişkiye olan ilgide azalma,
- Aile ve arkadaşlarla kavga olarak sıralanabilir
Stresle Başa çıkmanın Yolları Nelerdir?
Stresle başa çıkmak için uygulayabileceğiniz bazı adımlar vardır. Bu adımları uygulamak stres yükünüzü azaltarak hayat kalitenizi ve iş performansınızı artırabilir.
- Yeni bir durumla karşılaşmadan önce kısa bir bilgilendirme almak,
- Kendinizi tanımak, üzerinizde stres oluşturan olayları, kişileri tanımak ve etkilerini minimuma indirecek önlemler almak,
- Pozitif olmak, sorunlarda boğulmaktansa çözüm odaklı yaklaşım sergilemek,
- Uyku düzeninin sağlanması,
- Düzenli egzersiz yapılması,
- Düşüncelerin, endişelerin, duyguların paylaşılması,
- Dengeli ve düzenli beslenmek de stresi azaltmaya yardımcı olur.
Sindirim sistemi sağlığının da stres üzerinde etkileri bulunmaktadır. Bazı besin grupları stresle başa çıkmada yardımcı olabilir. Kabuklu deniz ürünleri, yumurta, maydanoz, sarımsak, tahin, ayçiçeği çekirdeği, brokoli, nohut, yaban mersini gibi ürünlerin tüketilmesi stresin azalmasını sağlar. Probiyotik içeriği yüksek yoğurt, kefir gibi ürünlerin tüketilmesi veya probiyotik takviyelerinin kullanılması sindirim sistemini düzenleyerek katkıda bulunur.