Asya’da yüzyıllardır kullanılan sade yağ, hem tereyağını saklamak için ideal bir yöntem, hem de tereyağına göre kat kat daha sağlıklı.
Sade yağ, tereyağının ısıtılıp basit bir işlemden geçirilmesiyle elde edilir. Asya’da, özellikle Hindistan’da yüzyıllardır mutfakların en önemli malzemesi olarak kullanılan, bazı bölgelerde kutsal sayılıp ritüellere bile dahil edilen sade yağ, günümüzde tüm dünyada kullanılmaya devam ediyor.
Sade yağ (ghee) nedir?
Sade yağ, tereyağının düşük ısıda uzun süre ısıtılmasıyla elde edilen yağdır. Arındırılmış tereyağı diyebileceğimiz sade yağ, ghee olarak da bilinir (‘gi’ şeklinde okunur).
Tereyağı ısınırken, içeriğindeki su buharlaşır ve tüm süt katkıları da yüzeye çıkar. Normalde tereyağı %80 yağ, %20 su ve diğer süt katkılarından oluşur. Bu katkılar ayrıştırıldığında, elimizde %100 yağ kalmış olur.
Sade yağ, oda sıcaklığında bozulmadığı için aslında tereyağını saklamak için de çok iyi bir yöntemdir. Soğukta katılaşır, sıcakta tekrar sıvı hale gelir ve çok uzun süreler boyunca kullanılabilir.
Sade yağ nasıl yapılır?
1 kilo tereyağı, bir tencereye alınır ve ocağın en kısık ayarında ısıtılır. Isındıkça yüzeye gelen köpükler bir kaşık veya süzgeç yardımıyla ayrılır. Yaklaşık 45 dakika – 1 saat sonra, ocağın altı kapatılır.
Suyu buharlaşmış ve köpüklerinden ayrılmış sıvı yağ, ince bir tülbentten geçirilerek süzülür ve kavanoza aktarılır.
Daha fazla tereyağı kullanıyorsanız, ısınma süresini de uzatmanız gerekecektir. 2 kilo için 2 saat, 3 kilo için 3 saat gibi düşünebilirsiniz.
Sade yağ nasıl kullanılır?
Tereyağı kullandığınız her yemekte, sade yağ da kullanabilirsiniz. İçeriğindeki süt katkı maddeleri arındırılmış olduğu için, sade yağın duman noktası tereyağına göre çok daha yüksektir. Yani normalde tereyağın yanıp bozulacağı yüksek ısılarda da kullanılabilir.
Sade yağ, kendi başına (mesela ekmeğin üzerine sürülerek) de oldukça lezzetli bir besindir. Tereyağının yoğun kokusundan hoşlanmıyorsanız da, sade yağ çok iyi bir seçenek.
Yemeklere ve kahvaltı sofralarına eklemenin dışında, sade yağı cildiniz için de kullanabilirsiniz. Cilt üzerine uygulandığında da içeriğindeki vitaminlerden ve antioksidanlardan yararlanmak mümkün.
Sade yağın faydaları
Sade yağ, yalnızca kendine özgü aroması ve kıvamı ile lezzetli bir seçenek olmakla kalmaz, sağlığımız için de birçok fayda sağlar:
1. Sağlıklı yağlar içerir
İyi kolesterolü destekleyen sağlıklı yağlar içerir ve sade yağ, kalp sağlığını destekler.
2. Sindirimi destekler
Süt ürünlerinde bulunan laktoz ve kazein, sade yağda bulunmaz. Isıtılan tereyağında bu bileşenler ayrıştırılıp süzüldüğü için, sade yağ özellikle laktoza duyarlı kişiler için çok daha iyi sindirilir. Ayrıca, sindirimi kolaylaştırdığı için Hindistan’da yemeklerden önce bir kaşık ghee tüketmenin de yaygın olduğu biliniyor.
3. Bağışıklığı destekler
Bol miktarda bütirik asit içeren sade yağ, vücudumuzun hastalıklarla savaşan T hücreleri üretmesine yardımcı olarak bağışıklık sistemini destekler.
4. Vitamin kaynağıdır
Sade yağın içerdiği A, E ve K vitaminleri de karaciğerimizi, cilt ve saç sağlığını, hormon dengesini destekler. Aynı zamanda Omega-3 yağ asitleri içerdiği için sinir sistemimiz için de faydalıdır.
5. Cilt sağlığını destekler
Sade yağ, yenildiğinde de cildimiz ve saçlarımız için gerekli olan vitaminleri almamızı sağlar, aynı zamanda cilt üzerine sürülerek de kullanılabilir. Göz altındaki siyah halkalar için, gece yatmadan önce yüzünüze bir miktar sade yağ sürebilirsiniz. Aynı zamanda yanıklar ve yaralar üzerine sürüldüğünde de iyileşmeyi hızlandırır. İçerdiği antioksidanlar, cildin kendini yenilemesini kolaylaştırır.
6. Kemikleri güçlendirir
İçeriğindeki K vitamini, kalsiyum emilimini kolaylaştırarak kemik sağlığını destekler.
