Spor yaparken zihninizde neler olup bittiğini biliyor musunuz?
Düzenli olarak egzersiz yapmaya başladığınızda, sadece fiziksel görüntünüzün iyileşmediğini, fiziksel sağlığınızın ötesinde başka gelişmeleri de deneyimlediğinizi fark etmiş olmalısınız. Örneğin genel ruh halinizin düzelmesini, uyku kalitenizin yükselmesini ve bağışıklık sisteminizin güçlenmesini düzenli sporun faydaları arasında sayabiliriz.
Peki egzersiz yapmanın sizi neden mutlu ettiğini biliyor musunuz? Egzersiz yapmak, beynimizde kan akışının artması ve yeni sinir yollarının oluşturulması gibi değişikliklere yol açar. Ayrıca, artan fiziksel aktiviteye yanıt olarak endorfin, serotonin, dopamin ve testosteron gibi hormonlar da salınır.
Haydi gelin bu hormonları ve etkilerini kısaca tanıyalım… Endorfin size egzersiz sonrasında yüksek bir ruh hali sağlar. Vücudunun doğal ağrı kesicisi olarak rahatsızlığı azaltır, mutluluğu artırır ve öz saygı hissini geliştirir. Serotonin, iştahınızı kontrol eder, daha sağlıklı uyumanıza yardımcı olur ve ruh halinizi düzenler. Bu faktörlerin tümü, kendinizi daha mutlu, daha sakin ve daha istikrarlı hissetmenizi sağlar.
Dopamin ise daha fazlası için geri dönmenizi sağlayan, yani keyif aldığınız bir alışkanlık oluşturan hormondur. Harekete geçmemiz ve kendimizi iyi hissettiren şeyler için çalışmamız için, beynimizin motive edici ödül ve zevk merkezlerine sinyal gönderir. Hem erkekler hem de kadınlar için çok önemli olan testosteron ise metabolizmanız ve kas büyümeniz için gereklidir. Düşük testosteron seviyeleri depresyon ve obeziteye yol açabilir. Düzenli egzersiz, özellikle de dayanıklılık ya da direnç antrenmanı yapmak testosteron seviyelerini yükseltir.
Egzersiz sadece kendinizi mutlu hissetmeni sağlamaz, stresle karşı karşıya kalma riskinizi de azaltır. Kronik stres, depresyon ve anksiyete gibi birçok psikolojik rahatsızlığın önemli bir faktörüdür. Gündelik hayatın taleplerini karşılama baskısı, “dövüş ya da kaç” hormonları olan kortizolün ve adrenalinin aşırı salgılanmasına neden olabilir. Bu hormonların uzun bir süre boyunca aşırı üretimi de, strese bağlı hastalıkların birçoğunun ana nedenidir. Düzenli egzersiz yapmak, yukarıda listelediğimiz “mutluluk” hormonlarının salgılanmasını sağladığı gibi, aşırı kortizol ve adrenalin üretimini dengeler.
Şimdi bir dakikanızı ayırın ve stresli olduğunuzda kendinizi nasıl hissettiğini düşünün. Büyük olasılıkla kaslarınız geriliyor, sırt ve baş ağrısı, mide bulantısı yaşıyor olmalısınız. Hormonları dengelemesine ek olarak egzersiz, vücudunuza daha fazla kan ve oksijen pompalayarak gergin kasları rahatlatmaya da yardımcı olur. Vücudunuz rahatladığında zihniniz de aynısını yapar.
Egzersiz yapmak ayrıca o anda var olmanızı gerektirir, böylece hayatınızla ilgili olumsuzlukları düşünmek için fırsatınız olmaz. Tekrarlayan egzersiz hareketlerini bir tür meditasyon gibi de düşünebilirsiniz, bu sakinlik ve netlik duygusu geliştirebilmenizi sağlar.