Türkiye’de Kadının Yasal Haklar Analizi

 

Kadınlara seçme ve seçilme hakkı ülkemizde kadınlara birçok Avrupa ülkesinden önce, 1934 yılında verildi. Kamusal alanda kılık kıyafet özgürlüğünün getirilmesi ile birlikte kadınlar arasındaki ayrımcılık 29 Ekim 2013 tarihinde kaldırıldı. 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde Cumhuriyet tarihinde ilk kez seçilme hakkı bütün kadınları kapsadı.

Bugün TBMM’de bulunan 102 kadın milletvekili bulunmaktadır.

Bakanlar Kurulunda 2 kadın Bakan görev yapmaktadır. Bakanlıklarda görev yapan Bakan Yardımcılarının 5’i kadındır.

BÜROKRASİ

Bürokrasinin önemli alanlarından biri olan ve bütün dünyada erkeklerin egemen olduğu diplomatik görevlerde Türk Dışişlerinde görev yapan 64 Büyükelçimiz kadındır. İçişleri Bakanlığında görev yapan 65 kadın mülki idare amiri bulunmaktadır.

Üniversitelerde kadın öğretim görevlileri oranı % 50,08’dir. Bu kapsamda, profesörler içerisinde kadın oranı %31,4, doçentler içerisinde kadın oranı %39,3, Dr. öğretim üyeleri içerisinde kadın oranı %43,11, araştırma görevlileri içerisinde kadın oranı %50,6’dır. Ayrıca 200 üniversitenin 17’sinde kadın rektör görev yapmaktadır.

Kamu çalışanlarının ise % 38,41’i kadınlardan oluşmaktadır.

• 1930: Belediye yasası çıkarıldı. Yasa ile kadınlar yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkına sahip oldu. Sadiye Hanım, Artvin Yusufeli ilçesi Kılıçkaya Beldesinde seçilmiş Başkan olarak göreve başladı.

• 1933: Köy kanununda değişiklik yapılarak kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakkı verildi.

• 5 Aralık 1934: Birçok Avrupa ülkesinden önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı.

• 8 Şubat 1935: Türkiye Büyük Millet Meclisi 5. Dönem seçimleri sonucunda 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi, ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı.

• 1950: Yerel seçimlerde Müfide İlhan Mersin’de Belediye Başkanı olarak seçildi. İlhan seçilmiş ilk il belediye başkanı oldu.

• 1971: Türkan Akyol Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak atanarak Türkiye’nin ilk kadın bakanı ünvanını aldı.

  1985: Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) imzalandı. Aynı yıl 5. Beş Yıllık Kalkınma Planında kadın konusu ilk kez bir sektör olarak yer aldı ve bu konuda politikalar belirlendi.

• 1987: Devlet Planlama Teşkilatında Kadına Yönelik Politikalar Danışma Kurulu kuruldu.

• 1990: Başbakanlığa bağlı Kadının Statüsü ve Sorunları Başkanlığı kuruldu.

• 1991: İlk kadın vali Lale Aytaman Muğla’ya atanarak görevine başladı.

• 1992: Özem Bozkurt Zeyrek ve Elif Aslan Türkiye’nin ilk kadın kaymakamları olarak atandı.

• 1993: Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı kuruldu.

• 2000: 183 ALO Kadın ve Çocuk hattı 20 ilde faaliyete başladı. Yapılan yeni düzenlemelerle Türkçe dışında, Kürtçe, Arapça, işaret dili ve SMS ile hizmet veren ALO 183 Danışma Hattı, artık yurt dışındaki vatandaşlarımıza da hizmet vermektedir.

• 2002: Eşlere eşit hak ve yükümlülükler getiren Yeni Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girdi.

• 2003: Aile mahkemeleri kuruldu.

• 2003:  İş hayatında ayrımcılığı önlemek amacıyla ‘’eşit işe eşit ücret’’ ilkesi getirildi.

• 2005: Ülkemizde ilk engelliler kanunu çıkarıldı.

• 2007: Kadınlar tarafından üretilen ürünlerin düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması sonucu kadınların elde ettikleri gelirler vergiden muaf tutuldu.

• 2008: Kadın ve genç istihdamını arttırmak amacıyla İş Kanunu’nda yapılan düzenleme ile kadın ve gençlerin sigorta priminin 5 yıl kademeli olarak devlet tarafından ödenmesine başlandı.

• 2008: Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan öncülüğünde Ana-Kız okuldayız eğitim kampanyası başlatıldı.

• 2009: Kadın erkek fırsat eşitliği bakış açısını yasalara yerleştirmek üzere TBMM’de Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) kuruldu.

• 2010: Kadın Erkek eşitliği daha güçlendirilerek POZİTİF AYRIMCILIK Anayasa’ya girdi.

• 2011: 18 yaşından büyük kadınların istihdam edilmesi halinde belirli koşullara göre 24 ila 54 ay süresince sigorta primlerinin işveren hisselerinin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacağı hususları düzenlendi.

• 2011: Doğum ve süt izinleri ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak yeniden düzenlendi.

• 2011: Mobbing Genelgesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi, ALO 170 üzerinden psikologlar vasıtasıyla çalışanlara yardım ve destek sağlandı.

• 2011: Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) kreşlerin kurulması için “Annemin İşi Benim Geleceğim’’ projesi hayata geçirildi.

• 2011: Sosyal yardım ve hizmetlerin tek elden yürütülmesi için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kuruldu.

• 2012: ALO Sosyal Yardım Hattı 144 hayata geçirildi.

• 2012: Ailenin Korunmasına Dair Kanun toplumun tüm kesimlerinin yazılı görüşleri alınarak “6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” şeklinde değiştirildi.

• 2013: Kamusal alanda kılık kıyafet özgürlüğünün getirilmesi ile birlikte kadınlar arasındaki ayrımcılık 29 Ekim 2013 tarihinde kaldırıldı.

• 2013: “Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik” “Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girdi.

• 2014: Özel sektör tarafından kreş ve gündüz bakım evleri ile okul öncesi eğitim için gerçekleştirilecek en az 500 bin liralık yatırımlarının bölgesel desteklerden faydalanması imkânı getirildi.

• 2014: Cinsel suçlara ilişkin cezalar arttırıldı.

• 2104: Toplum Yararına Programlardan kadınların öncelikli olarak yararlandırılması sağlandı.

• 2016: Kadın istihdamına destek veren 30 projeye yaklaşık 5 milyon Euro hibe dağıtıldı.

• 2016: Annelik izninin bitiminden itibaren birinci çocuk için 2 ay, ikinci çocuk için 4 ay, üçüncü çocuk ve diğerleri için 6 aya kadar ücretli yarı zamanlı çalışma imkânı getirildi. Çoğul doğumlarda bu sürelere birer ay ilave edildi. Çocuğun engelli olması durumunda bu süre 12 ay olarak belirlendi. Ücretsiz izin verilen bu dönemde yasada şartları sağlayan işçilere çalışmadıkları süre için İşsizlik Sigortası Fonundan yarım çalışma ödeneğinin ödenmesi ve sigorta primlerinin karşılanması imkânı getirildi.

• 2017: Kadınların para yönetimi konusunda farkındalıklarının artırılması ve ekonomik olarak güçlenmesine destek vermek amacıyla “Finansal Okuryazarlık ve Kadınların Ekonomik Güçlenmesi Seminerleri” başlatıldı.

• 2018: Kadın Destek (KADES) Uygulaması geliştirilerek Kadınların kullanıma açıldı. Sadece kadınların kullanımına açık olan ve T.C. kimlik numaralarıyla giriş yapılan uygulamayla kadınların daha etkin korunması sağlanmaktadır.

• 2018: 2018-2023 yıllarını kapsayan ‘’Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı‘’ yürürlüğe konulmuştur.

• 2018: 18 yaşından büyük kadınların istihdam edilmesi halinde 18 ay süreli pirim desteği uygulaması başlatıldı.

• 2018: İşverenin, kadın çalışanlarının her bir çocuğu için aylık brüt asgari ücretin yüzde 50’sini kreş ve bakımevlerine doğrudan ödemeleri şartıyla bu tutarın gelir vergisinden düşürülmesi sağlandı.

• 2018: Kadın istihdamı %47,3’e yükseldi.

• 2019: Türkiye’nin 80 ilinde Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) kuruldu.

• 2019: 11. Kalkınma planında Kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı önlemek, kadınların toplumsal hayatın tüm alanlarında hak, fırsat ve imkânlardan eşit biçimde yararlanmalarını ve güçlenmelerini sağlamak temel amaç olarak belirlendi.

Exit mobile version