Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkı 5 Aralık 1934 tarihinde verildi. Aslında 1930 yılında yerelde seçilme hakkını elde eden kadınlar tam dört yıl sonra genel seçimlere girmeye hak kazandılar. Dünyada siyaset yerelden genele doğru ilerlerken, kadınların siyasal yaşama katılımı Türkiye’de tam tersi bir hiyerarşiyle gelişti. Kadınlar genel siyasette adından bahsettirdikten sonra yerelde aday oldu, kazandı. Anadolu coğrafyasının çetin koşulları düşünüldüğünde ilk vekil olarak 18 kadının adı anılırken sayıları oldukça az olan kadın belediye başkanlarının durumunu anlamak hiç de zor olmadı.
YERELDE SİYASET ZOR
Bir kadın olarak yerelde siyaset yapmak oldukça zor. Türkiye yerelde siyaset yapan kadınların önünü yeni yeni açıyor. ‘Kadın yapamaz’ cümlesi maalesef görünmez harflerle tüm duvarlarda yazıyor. Üstelik bu durum sadece Türkiye’de değil dünyada da benzer bir tabloyu gösteriyor. Yerelde güçlü olmanın birçok katmanı var, kadın adayların hepsine sahip olup basamakları tek tek çıkması gerekiyor. Kadınların yerel siyasetteki izlerinin kaydı da ciddi anlamda tutulmamış. Hatırlarsınız geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı kimdi sorusu gündeme gelmişti. Sizler için bu ay ilk kadın yerel yöneticilerin kısa hikayelerini derledik. Kadın olmak dünyanın her yerinde zorken siyasete talip olan bir kadın olmak çok daha fazla yükü omuzlarında taşımak demek. 31 Mart yerel seçimlerinden sonra oluşturulmak istenen gündemlere baktığımızda Türkiye’de siyasetin daha çok kadına ihtiyacı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Hakkı ve adaleti savunacak kadınlar Türkiye’nin önünü açacaktır inşallah.
MÜFİDE İLHAN
Karşımıza çıkan ilk örnek Müfide İlhan… Yıl 1950. Çok partili hayata geçilmiş, siyaset sahnesine esen Demokrat Parti rüzgârı CHP’yi alaşağı etmişti. Müfide İlhan 1950’nin eylül ayında yapılan seçimlerde Mersin’de belediye meclis üyesi seçilmişti. Diğer meclis üyelerinin desteğiyle de belediye başkanlığı görevine getirildi. Bir yıl sonra yani 1951’de kendi isteğiyle görevi bıraktı.
SADİYE HANIM
“Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı” olarak tanıtılan bir diğer isim ise Sadiye Hanım. Bazı kaynaklara göre Sadiye Hanım, 1930 yılında Artvin Yusufeli’nin Kılıçkaya Belediyesi’ne belediye başkanı seçilerek, “Türkiye’nin İlk Kadın Belediye Başkanı” oldu ve iki yıl bu görevi yürüttü. Sadiye Hanım, 1930 yılında çıkarılan belediyeler yasasında değişiklik nedeniyle girdiği seçimden zaferle ayrıldı. Yine aynı yıl teyzesinin kızı olan Mediha Hanım’ın da Türkiye’nin ilk kadın belediye meclis üyesi olduğu aktarılanlar arasında.
ZEKİYE MİDYAT
Zekiye Midyat ismi belki daha çok hafızalarımıza yer etmiş olabilir. Çünkü bu ismin hikayesini anlatan bir de film bulunuyor: Hükümet Kadın… Kaynaklara göre Zekiye Midyat 1956-1960 yılları arasında Mardin’in Midyat İlçesi’nde belediye başkanı olarak görev yaptı. Zekiye Midyat’ın hikayesi “Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı” üst başlığıyla torunu olan Sermiyan Midyat tarafından filme alındı.
