Deniz, kum, güneş ve daha uzun günler… Yaz geride kaldı artık sonbahar zamanı. Bazı insanlar bu zamanlarda kendini endişeli hisseder. Peki neden?

Dr. Clare Morrison, “Sonbahar kaygısı, insanların sonbahar aylarında kaygı ve düşük ruh halinden muzdarip olma eğilimidir. Diğer kaygılardan farklı olarak, genellikle belirgin bir dış tetikleyici yoktur ve her yıl tekrarlama eğilimindedir. Birçok insanın sonbaharda kaygının ne kadar yaygın olduğunun farkında olmuyor. Ancak, her yıl meydana gelirse, model belirginleşebilir ve bunu önlemek için de birkça adım atılabilir” açıklamasında bulundu.

Sonbahar kaygısının belirtileri:

• düşük ruh hali ve depresyon
• kaygı ve aşırı endişe
• sinirlilik
• uyuşukluk, uyku hali ve yorgunluk
• günlük aktivitelere ilgi kaybı

Sebeplerden biri, güneş ışığının azalması ve bu da serotonin seviyelerinin düşmesine neden oluyor. Bu önemli hormon ruh halini, iştahı ve uyku düzenini etkiler. Ayrıca, kişinin uykulu ve depresif hissetmesine neden olan melatonin hormonunda bir artış görülmektedir.

Daha az D vitamini, daha az güneş ışığına maruz kalmanın bir başka etkisidir. Bunun eksikliği depresyonla da bağlantılıdır. Diğer faktörler arasında davranış değişiklikleri yer alır, çünkü hava kötüleştikçe dışarıda daha az zaman harcıyor ve daha az egzersiz yapıyoruz.

Sonbahar kaygısı mı yoksa başka bir şey olabilir mi?

Psikolog Patricia Thornton, mevsimdeki değişikliklerin ruh hali değişiklikleri ve kaygıyı beraberinde getirebileceğini, ancak sonbahar kaygısının kabul edilen bir durum olmadığını dile getirdi. Genellikle mevsimsel duygudurum bozukluğu olarak adlandırılır. Günler kısalıyor, geceler uzuyor, havalar soğuyor. Okula geri dönme endişesi, akademik ve sosyal açıdan başarılı olma baskısı olabilir.

Geçişler de kaygıya neden olabilir. Geçişlerle ya da yaşam koşullarındaki herhangi bir değişiklikle mücadele eden insanlar, okula geri dönme programında bir değişiklik gibi, endişeli olabilirler çünkü daha erken kalkmaları gerekiyor ve daha az uyuyorlar.

Ancak, obsesif kompulsif bozukluk ve anksiyete bozukluğu olan birçok kişi okula veya işe döndüklerinde ve rutinleri olduğunda kendilerini daha iyi hissettiklerini belirtiyorlar. Bunun nedeni, yapacaklarında yeterli olmadığında OKB ve kaygının patlayabilmesidir. Birisi yaz boyunca boşta kalırsa, odaklanacak bir şeyleri olduğu için okula geri dönmek için can atar ve bu onların düşüncelerini, endişelerini ve ruminasyonlarını hafifletmelerine yardımcı olur.

Sonbahardaki olumsuz duyguların bir başka açıklaması da Thornton’un “yıldönümü tepkisi” olarak adlandırdığı şey olabilir. Örneğin; daha soğuk aylara girip daha az güneş ışığı aldıkça, kışın zor olduğunu hatırlıyorsunuz. Bu, genellikle olayların yıldönümlerinde meydana gelen bir olgudur. Bazen ölüm veya saldırı gibi travmatik olaylardır, ancak bazen yıl dönümü civarında duyguları harekete geçirebilecek bir duygunun hatırlanmasıdır. Neden endişeli veya depresif hissettiğinizin farkında olmayabilirsiniz. “Ah, bu genellikle zor bir zaman, bu yüzden tekrar zor zamanlar geçireceğim” şeklinde bir beden farkındalığı ve bilinçsiz farkındalık vardır.

Yaz sonu, yaz aylarında yaşamayı veya başarmayı planladığınız her şeyi yapmadığınız için pişmanlık duygularını da beraberinde getirebilir. Ya da harika bir yaz geçirdiyseniz ve bittiyse, bu iç karartıcı olabilir.

Ne yapabilirsiniz?

Sonbahar mevsiminde endişeli hislerinize ne sebep olursa olsun, bu 6 madde rahatlamanıza yardımcı olabilecek…

1. Daha fazla ışık alın

Güneş ışığından en iyi şekilde yararlanmak için dışarıda daha fazla zaman geçirerek başlayın. Sabah güneşini almak için erken kalkın. Gerekirse, yorgunluk ve gündüz uyku hali ile mücadeleye yardımcı olmak için daha erken yatın. Ancak sabahın erken saatlerinde hava karanlık olabileceği için ışıklı bir kutu kullanabilirsiniz. Bu, gözleri ekstra ışığa maruz bırakmak için günde 30 dakika ya da daha fazla kullanılabilen parlak bir lamba olabilir.

Çeşitli ışık tedavisi kutuları bulunmaktadır. Uyandıkça yoğunluğu giderek artan bazıları bile var, bu yüzden dışarısı zifiri karanlık olsa bile güneşin doğuşunu simüle ediyorlar.

2. Her gün egzersiz yapın

Her gün en az 30 dakika egzersiz yapın. Sıcak yaz havası yatıştığında, sonbahar açık havada eğlenmek için harika bir zamandır, bu yüzden uzun yürüyüşler ya da bisiklet gezileri yaparak en iyi şekilde yararlanın. Alternatif olarak, yeni bir spora başlayın veya spor salonuna katılın. Egzersiz, zihinsel sağlık bozuklukları için yönetim kurulu genelinde anahtardır. Her çalışma, egzersizden sonra daha iyi bir ruh hali gösteriyor.

3. Beslenmenizi değiştirin

Sonbaharın ne yediğinizi düşünmek için harika bir zaman. Sonbahar mevsiminin en sevdiğiniz mevsimlik çorbaları ve yaz boyunca yiyemediğiniz sıcak yemekleri yapmaya başlayabilirsiniz.

4. Yeni bir şeye başlayın

Sonbahar yeni başlangıçlar, yeni bir dönem ve yeni bir mevsim olduğu için, evinizi, bahçenizi toplama, düzenleme ve yeniden düzenleme zamanı olarak düşünebilirsiniz. Yeni bir resim, hobi veya almayı umduğunuz akşam dersini almayı düşünebilirsiniz.

5. Bakış açınızı yeniden çerçeveleyin

Sonbaharı olumsuz deneyimlerle ilişkilendirmek yerine, yeni bir çerçeveye oturtarak ona farklı bakmayı deneyebilirsiniz. İnsanlar kaybetmeye çok odaklanır. Bu durumda, güneş ışığının kaybolması ve dışarıda olmak, bu yüzden içeride olmak konusunda neler yapabileceğinizi düşünmeye çalışın.

‘Hava soğuk ve içeride sıkışıp kalacağım’ diye düşünmek yerine; içeride olmayı, rahat olarak düşünmeye çalışın. Bunu yapmanın bir yolu, evinizdeki ortamı rahat, sıcak bir battaniye veya sonbahar renkleri olan vurgulu yastıklarla değiştirmektir.