Alzheimer, öncelikle yaşlıları etkileyen ciddi bir nörodejeneratif hastalıktır. Hastalar, 5 ila 20 yıllık süre zarfında, yaşam kalitelerini ciddi biçimde etkileyecek biçimde kademeli olarak hafıza, dil becerisi ve bilişsel fonsiyon kaybı yaşıyorlar.
Alzheimer hastalığı dünyada milyonlarca kişiyi etkilemesine rağmen halen bilinen bir tedavisi bulunmuyor. İyi haber, ceviz içerikli diyetin bu hastalığın ilerleyişini önemli ölçüde zayıflatabileceğine dair bazı çalışmalar bulunuyor.
New York Devlet Gelişimsel Engeller Temel Araştırma Enstitüsündeki Dr. Abha Chauhan, geçtiğimiz birkaç yıldır, ceviz içerikli bir diyetin demans riskini azaltmaya veya Alzheimer hastalığının ve altında yatan mekanizmalarının yavaşlatılması için yardımcı olup olmayacağını belirlemeye çalışıyor. Dr. Abha Chauhan, cevizde bulunan yüksek antioksidan içerik (gamma tokoferol – E vitamini – flavonoidler ve melatonin), ve ciddi miktardaki bitki bazlı omega 3 temel yağ asit [alfa-linolenik acit (ALA), 2.5g/oz] kaynaklı olduğu görüşünde.
Ceviz, Amiloid Beta Protein Kaynaklı Oksidatif Stres ve Hücre Ölümüne Koruma Sağlıyor
Bu süreçteki ilk adım ceviz, Alzheimer hastalığı ve oksidatif stres arasındaki bağlantının kurulması oldu. Bu amaçla, araştırmacılar, Alzheimer hastalığını taklit edecek sentetik amiloid beta protein eklenen petride üretilen hücreler kullandılar. Şaşırtıcı olmayan biçimde, bu durum, yüksek miktarda lipit peroksidan, DAN bölünmesi ve serbest radikal üremesi ile nihayetinde hücre ölümü ile sonuçlandı. Ceviz esası eklenen hücrelerde ise sentetik amiloid beta protein etkileri azaldı ve hücre ölümü daha düşük oldu. Bu sonuçlar, cevizin serbest radikalleri temizleme, oksidatif stresi sınırlama ve alzheimerin amiloid beta protein özelliklerinden kaynaklı hücre ölümünü önleme kabiliyeti olduğunu gösteriyor.
Diyete Dahil Edilen Ceviz, Alzheimerli Farelerde Hafızaya Yardımcı Oluyor
Kültürlenmiş hücreler üzerinde, ceviz takviyesi ile yapılan başarılı laboratuvar deneylerini takiben araştırmacılar, teorilerini canlı hayvanlar, özellikle Alzheimer hastalığının transjenik fare modeli (AD-tg) üzerinde denediler. AD-tg farelerin normal diyetlerine %6 veya %9 oranında ceviz eklendi. Bunlar sırasıyla 1 ve 1.5 onstu ve insanlar için tavsiye edilen günlük ceviz alım miktarı kadardı. Deney ve kontrol grubu farelerin diyetleri toplam kalori ile birlikte protein, karbonhidrat ve yağ içeriği açısından karşılaştırılabilir durumdaydı. Ceviz takviyesi, Alzheimerlı farelerin labirenti keşfederken daha iyi öğrenme ve motor beceriler göstermelerine imkan verdi. Gerçekten de bu hayvanlar daha az stres ve ankisyete gösterdi ve daha az hata yaptı ve ceviz takviyesi olmayan diyete tabi olanlara kıyasla daha çabuk kaçabildi.
Dr Chauhan, “Çalışmamızda, ceviz ile zenginleştirilmiş diyetler, ceviz içeriğinin oksidatif stres ve inflamasyonu azaltmaya yönelik birikimli etkisi nedeniyle AD-tg farelerinde gelişmiş hafıza ve bilişsel fonksiyon sağlamış olabilir. Bu sonuçlara göre, ceviz ile takviyenin cevizin farklı bileşenlerinin antienflamatuar ve antioksidan etkileri nedeniyle Alzheimer hastalığının gelişimi riskini azaltmaya ve/veya ilerlemesinin yavaşlatılmasına yardımcı olabileceği ifade edilebilir. Bu sonuçlar en azından benzer çalışmaların insanlar üzerinde yapılmasının faydalı olabileceğini gösteriyor. ” dedi.
Dr Chauhan, Ceviz özünün bu etkisinin, cevizin içinde bulunan aktif bileşenlerden kaynaklanabileceğini, bunun endojen antioksidan savunma kapasitesinin artırabileceğini ve hücresel redoks durumunu düzenleyebileceğini, ceviz zengini bir diyet bu nedenle amiloid beta protein aracılığıyla oluşan sitotoksisiteyi, nöronal kaybı ve Alzheimer hastalığı oluşum riskini azaltabileceğini belirtti.
Sadece Cevizde ana Bileşeni ALA olan Poli Doymamış Yağ Bulunuyor
Bu aşamada cevizdeki hangi unsurun bu faydaları sağladığını belirtmenin zor olduğunun altını çizen Dr. Chauhan, “Ancak antioksidanlara ek olarak ALA (omega 3 yağ asidi) da katkı sağlayan bir faktör olabilir. Çoğu yemişte mono doymamış yağ bulunsa da, sadece cevizde asıl olarak, ana bileşeni ALA olan poli doymamış yağ bulunuyor. Araştırmanın sonucunda diyette kullanılan %6 veya %9 oranında ceviz oksidatif stresi azalttığını ve Alzheimer farelerinde vücudun savunma mekanizmasını güçlendirdiğini gösteriyor. Beklendiği gibi ceviz takviyeli diyet serbest radikal seviyesini azalttı ki bu da lipid ve protein oksidasyonunun azalmasına yol açtı.” dedi.
Bu sonuçlara göre ceviz takviyesi, sadece hücrelerde bulunan lipid ve proteinlere daha az zarar verilmesini sağlayan oksidatif stresin azaltılması değil aynı zamanda vücudun serbest radikallerle savaşma kabiliyetini artırılması için de faydalı etkileri olduğu görülüyor.
Dr. Chauhan “Bulgularımız, cevizle takviyenin, biriken serbest radikallerin giderilmesi ve serbest radikallerle antioksidanların dengesinin iyileştirilmesiyle ilişkilendirilen endojen antioksidan fonksiyonu geliştirdiğini ve böylelikle AD-tg farelerindeki lipitlere ve proteinlere yönelik oksidatif zararın azaltıldığını gösteriyor. Ceviz zengini bir diyetle erken müdahalenin, serbest radikaller nedeniyle oluşan zararın sınırlandırılması ve vücudun savunma mekanizmasının güçlendirilmesi yoluyla Alzheimer hastalığının ve demansın başlangıcını veya ilerlemesini geciktirerek bilişsel fonksiyonun korunmasına yardımcı olabileceğini düşünmek akla yatkındır.” dedi.
Nüfus Yaşlandıkça Bilişsel Hastalıklar Artıyor
Nüfus yaşlandıkça, Alzheimer ve demans (bunama) gibi hafızayı etkileyen koşullar daha fazla endişe kaynağı olacak. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2012’de yayımladığı bir makaleye göre, dünya genelinde her yıl tahmini 7.7 milyon kişi demans hastası oluyor. Dünya genelinde demansla hayatını sürdüren kişilerin sayısının ise 35.6 milyon olduğu tahmin ediliyor. Türkiye’de ise, 65 yaş üzerindeki nüfusun oranının %8 olduğu düşünüldüğünde, 400,000 kişinin Alzheimer hastalığından muzdarip olduğu tahmin ediliyor. Bu rakamın 2030 yılı itibariyle ikiye çıkacağı ve 2050 yılından üç katından daha fazla olacağı öngörülüyor.
