Stres, kişinin bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur. Stres kişinin hayatını ve aldığı kararları doğrudan etkileyebilmektedir.
Stresin Etkilediği Durumlar Nelerdir?
Verimliliği düşürür.
Kararsızlık, belirsizlik hali oluşturur.
Hayattan zevk almayı engelleyebilir.
Duygusal ilişkilerden uzaklaştırır.
Öfke, düşmanlık ve geçmeyen kızgınlığa neden olabilir.
Değersizlik, güvensizlik gibi duyguları yaşatabilir.
Stresin Hayatımıza Getirdikleri Nelerdir?
Vücudumuz bir denge içinde varlığını devam ettirir. Nöropsikolojik yapımızın dengesini çeşitli etkenler bozabilir. Bunların en başında stres gelmektedir. Stres, bu dengeyi bozduğunda çeşitli beyin hormonlarıyla sinir sistemimizin çalışmasını dengeler. Buna karşın aşırı uyarı olursa uyum kapasitesi aşıldığında stres kaynaklı hastalıklar hatta ölüm ortaya çıkabilir. Fizyolojik araştırmaları olan Kanadalı bilim insanı Hans Selye bununla ilgili “Bugün yaygın hastalıkların çoğunun mikropların, virüslerin, zararları maddelerin veya her türlü dış etkenin yarattığı aksaklıklardan çok strese uyum gösterme eksikliğinden kaynaklandığını görüyoruz” demiştir.
Önemli olan hastalıklar değil vücudun hastalığa verdiği tepkidir. Organizmamız strese karşı karmaşık tepkiler geliştirir. Solunum ritmi artar ve daha çok oksijen sağlanır. Kalp ritminin artmasıyla metabolizma kamçılanır. Beyin ritmi hızlanır, beraberliğinde uykusuzluğu getirir. Oksijen ve şekerin artmasıyla kaslar uyarılır. Bağışıklık sistemi uyarılır ve savunma hücreleri ortaya çıkar. Strese bağlı zayıflama durumu ortaya çıkar.
Stres Anında Yapılan Yanlışlar
Uzun süreli ve ciddi stres kişilerde, intihar düşüncesi veya girişimi, kişilik değişiklikleri gibi kendine zarar verici davranışlara sebep olur. Bu gibi durumlarda strese öfke, kızgınlık veya duyguları bastırma ile karşılık vermek yerine uzmanlara danışmak ve profesyonel yardım almak en doğrusu olacaktır.
Stres altındaki kişiler, çözüm yolu olarak alkol, sigara, fazla yemek yeme gibi zararlı seçenekleri tercih edebilir. Çözüm gibi görünen bu tercihler ileride ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.
Kişiler, stres kaynağını görmezden gelerek, başkalarını suçlayarak, duygularını bastırarak ve hiçbir şey olmamış gibi davranarak inkâr ederek sorunlardan anlık kurtulduğunu sanmaktadır. Sık görülen bu durumlarda stres kaynağının çıkış noktasına odaklanmalı ve problemleri sırasıyla çözmelidir.
Çocuklarda, yaşadığı hayal kırıklıklarından ya da değişikliklerden olumsuz etkilenmesi ile oluşan stres “aşırı tepki gösterme” olarak dışa vurabilir. Ebeveynler, “şımarma, ilgi çekme” ile çok karıştırılan bu duruma karşı daha yapıcı bir rol üstlenmelidir.
Stres İle Baş Etmede Etkili Yollar
- Stres kaynağına karşı gösterdiğimiz davranışları azami ölçülere indirim sakin tepkiler vermek
- Olumlu düşünmek. Olumsuz düşüncelerimizin farkına varmak ve daha yapıcı düşünmek
- Kendimizi hazırlamak. Strese neden olabilecek bir durumda kendinizi önceden bu duruma hazırlamanız sonrasında rahat etmenizi sağlayacaktır.
- Yaşanan korku, tedirginlik, kızgınlık gibi duygular üzerine yoğunlaşmak yerine, elde etmek istediğimiz sonuçlar üzerine odaklanmak beraberinde başarıyı getirir.
- Stresli durumlar, insanlar arası ilişkilerden kaynaklanıyorsa, sorunları bu kişilerle paylaşmak daha sağlıklı iletişim kurmanızı sağlar.
Stresten Korunmak
- Egzersiz Yapmak
Aşırı tepki vermeyi azaltır. Sakin olmayı sağlar. Kaygı ve gerginliği azaltır. Kişinin kendine saygısını artırır
- Sağlıklı Beslenme
Bol bol meyve sebze tüketilmelidir. Az yağlı süt, peynir ve yoğurt tüketmek. Şeker, tuz ve hazır gıdalardan kaçının. Kahvaltıyı ertelemek geç saatlere kadar aç kalmak daha stresli ve yorgun olmanıza neden olur. Bitki çayları her zaman rahatlatıcı bir etkiye sahiptir.
- Uyku Düzeni
Uyumadan önce gerginliğe sebep olan durumlardan kaçının. Korku filmi izlemek, çevrenizdeki insanlarla tartışmak gibi. Uykuya dalmayı güçleştirecek fazla uyarandan kaçının. Odada gereksiz yana ışık, telefon bildirimleri gibi. Uyumadan önce çay, kahve, alkol ve sigara gibi uykunuzu kaçıracak maddelerden uzak durun. Yatağı sadece uyumak için kullanın. Televizyon seyretmeyi veya kitap okumayı koltukta yapın.
