GONCA TÜRK
Bizim zamanımızda aileden gördüğüm, öğrendiğim yaşam biçiminde ve dilinde ‘Motivasyon’ tanımlaması yoktu. O günlerin yaşama ve ilişki koşullarına baktığımızda galiba gerek de yoktu. Yaşam basit ve güzeldi. Helal rızık için terleyen, acısını-tatlısını paylaşan insanların dünyasında yaşıyorduk. Ne de güzelmiş. Gerçek akraba yakınlıkları, dostluklar ve sevginin ağırlıklı olduğu bir dönemi yaşamışız. Bazen dönüp o günlere şöyle bir bakıyorum da yaşadıklarım sanki güzel bir rüyaymış.
BİR TUHAF OLDUK
Şimdi öyle mi? Teknoloji ve azgın tüketim mekanizmasının yaşamımızı ele geçirmesiyle insanlar yalnızlaşırken moralleri de sık sık bozulur oldu. Kişisel ve toplumsal bunalımlar gözle görülür şekilde artmaya başladı. Kısacası ve maalesef ‘Bir tuhaf olduk’ hepimiz. Bu olumsuz gelişmelerin paralelinde yeni kavramlar girdi hayatımıza. ‘Motivasyon’ bunlardan sadece biri… İnsanlar çalışırken, kararlar alırken ya da özel hayatları içerisinde aniden kendilerini tükenmiş, tıkanmış, içi boşalmış, yaşam enerji ve sevincini bir psikoloji içinde buluyor, manen ve maddeten çöküyorlar.
NE YAPMALI?
Peki ne yapmalı? Bugüne dek her insana uygulanabilecek bir metot geliştirildiğini duymadım. Bunun mümkün olacağını da sanmıyorum. Bu noktadan yola çıkarak, iş hayatımda edindiğim onca tecrübenin ışığında, kısa öneriler sunma hakkına sahip olduğum kanısındayım.
Motivasyonu düşük insan önce derin bir nefes almalı, o anda bulunduğu ortamı zaman yitirmeksizin değiştirmelidir. Kendini üzen ya da ezen ne ise onu kabullenmeli ki, üzerinde düşünüp çıkış yolunu bulabilmeli. En güvendiği dostuyla konuşmalı, danışmalı, kendini güçlü buluyorsa beyin fırtınası yapmalıdır. Sorundan daha doğrusu gerçeklerden kaçmamalı, üstüne üstüne giderek “Bu sorun benden kaçmalı” diyebilmelidir.
EĞİTİM EVRESİ
Neşeli bir arkadaş, iyi bir kitap, sevdiği müzik hatta artık internetten de çok kolay bulunabilen, ilham verici birkaç alıntı mutlaka işe yarar. “Akıl akıldan üstündür” denir. Hiç aklımıza gelmeyen bir bakış açısı yaşamımızı değiştirebilir.
Motivasyonun güçlü ve mümkün olduğunca kesintilere, duraklamalara karşı dayanıklı olması için kişinin, işinde ustalaşması anlayışı, en çıkarlı ve iyi yoldur.
Kendisine hükmedemeyene başkası hükmeder. Kişisel ustalık düzeyinin yüksek olabilmesi için; insanın kendini eleştirmesi, eksiğini kabullenmesi, düzeltmesi ve yeni, gerekli bilgilerle donatmasını öğrenmelidir. Böyle bir beceriyi elde etmek adına kişinin ömür boyu sürecek bir eğitim evresini, gönüllü olarak kabul etmesi elzemdir. Bu donanıma sahip kişi asla motivasyonsuz kalmaz. Düşüşten en kısa zamanda kurtulmasını bilir.
KENDİNİ TANIMAK
Motivasyonla ilgili bir sır daha vermek gerekirse: ‘Kendinizi iyi tanımak ve motivasyon kaynağınızı tespit etmek’ diyebilirim. Peki bunu nasıl tespit edebiliriz? İnsan kendini iyi tanıdığı zaman ihtiyaçlarını, beklentilerini bilir ve ona uygun doğru motivasyon kaynağını da keşfeder. İnsandaki istikrarsızlığın en büyük nedeni kendini tanımamasından kaynaklanır. Davranışın altında yatan motivasyon kaynağını anlamak, o davranışı geliştirmek için bize önemli stratejik veriler sağlar.
GÜDÜLER PROFİLİ
Öncelikle, bilmeliyiz ki; motivasyonun temelini oluşturan güdüler ve ihtiyaçlar, her bireyde farklı bir profil şekli sergiler. Herkesin farklı bir ‘Güdüler profili’ vardır ve bu güdülerin oluşturduğu örüntü, kişileri farklı şekillerde davranışa yöneltmektedir. Yaşamımızda hangi güdülerin etkili olduğunu öğrenmemiz, hayatımızda neleri niçin yaptığımızı, dahası kim olageldiğimizi anlamamızı sağlayacaktır. Bu kişiye özgü ‘Motivasyon süreci’ kişinin kendisini en iyi şekilde motive edebilecek yegâne anahtarı elinde tutması demektir. Motivasyon anahtarı kişiye özeldir. Aynı hedef peşinde koşan yüzlerce insanın her birinin farklı motivasyon nedeni olabilir.
KENDİNİZE SORUN
İyi bir motivasyon oluşturmanız için sizinle iki alanın eşleşiyor olması gerekir: Birincisi; bilişsel alan dediğimiz, ileride sizin ulaşmak istediğiniz hedefinizin ‘Büyük resme’ hizmet etmesi ve ona uygun olması. İkincisi; duygusal alanda, bu istenilen şeye ulaştığınızda hissedeceğiniz duygusal durumun sizin için anlamlı ve güzel olmasıdır. Elde etmek istediğiniz hedef için verdiğiniz emek buna değer mi? Sizde bunu yapacak donanım var mı? gibi soruları kendinize sormanız iyi bir yolculuk için harika sorulardır.
MOTİVASYON YÖNÜ
İyi bir motivasyon için önemli bir konu da insanın kendi ‘Motivasyon yönü’nü bilmesidir. Nedir bu motivasyon yönü? Motivasyon, acılardan kaçmak (Kaçınmacı), zevklere (Yaklaşımcı) ulaşmak şeklinde iki yönlüdür. Bazı insanların motivasyonu acılardan kaçmak; bazı insanların motivasyonu ise, zevklere ulaşmak üzere kurulmuştur.
Örneğin; insanların sağlıklı olmak istemelerinin iki nedeni vardır: Ya gerçekten sağlıklı yaşamanın arzusuyla vücutlarına iyi bakar, sağlıklı beslenirler ki bu, zevklere ulaşmak yönlü motivasyondur; ya da hastalıklı olmamak, hastane köşelerinde sürünmemek, hastalıklarının eziyet verici durumlarını yaşamamak için sağlıklı olmak isterler. Bu da acılardan kaçınma yönlü motivasyondur.
BAŞARI MUTLULUKTUR
Başarılı bir motivasyon süreci için insan, önce kendisi hakkında olumlu duygular geliştirmelidir. Şayet motivasyon kaynağını sadece çevresel yapılardan alıyorsa bu, motivasyon sürecinde istikrarsızlığa, motivasyonda düşmelere neden olacaktır. Bu nedenle ilk önce ruhumuzu, yani içsel motivasyonumuzu kendi düşünce yapımızla sağlamamız gerekmektedir. Bir sonraki aşama dış motivasyon kaynaklarını devreye sokmak olmalıdır.
Başarılı olduğumuz ve kendimize güvendiğimiz alanlardan başlamak iyi bir başlangıç olabilir. Başarı insanı mutlu eder; insan başarılı, kendisinin iyi olduğunu düşündüğü işi yapmak ister. Çünkü bu başarıyla kendisini ifade etme imkânı bulur, değerli ve üstün hisseder.
İYİ BİR BAŞLANGIÇ
Özetle iyi bir motivasyon için kendimizi tanımak, motivasyon yönümüzü, motive için odak noktamızı bilmek, daha sonra da elde etmek istediğimiz şeyin bizim için ileride olmak istediğimiz büyük resme uygunluğu bilmek ve buna ulaştığımızdaki duygunun bizim için anlamını göz önünde bulundurmamız gerekmektedir.
Güçlü yanlarımızı daha da güçlendirmek yeni motivasyonlar için iyi bir başlangıç olabilir. Bazen başarısızlıktan o kadar çok korkuyoruz ki başarıya şans vermiyoruz.
Unutmayalım! Başarıya başarısızlık kadar şans verdiğimiz gün kazanırız.
