Hepimizin yapması gereken birtakım bütçe planlamaları var. Aylık harcamalarımız ve günlük giderlerimizi ince detaylarıyla hesaplayıp kazandığımız parayı gereksiz harcamalardan kaçınarak kullanmaya çalışıyoruz. Bu bütçe planlamalarını dikkatle yapıp gelecek planlarımız için de para biriktirmeye uğraşıyoruz. Genelde ay başında yaptığımız bütçe planlamaları ile ay sonundaki durum birbirine uymuyor ve bu da para biriktirmemizi oldukça zorlaştırıyor. Ancak kolayca para biriktirmenin yolları var. Hadi gelin, para biriktirmek için neler yapmamız gerektiğine bakalım.
1- Birikiminizle yapacaklarınıza karar verin
2- Hayal kumbarası oluşturun
3- Aylık bütçenizi yaparken önce birikim tutarınızı belirleyin
4- Yatırım hesabı açın
5- Harcamalarınızı not alın
1- Birikiminizle yapacaklarınıza karar verin
Neden para biriktirmek istediğinizi düşünerek başlamalısınız. Birikiminizi nereye harcayacağınıza karar verdiğinizde hem ne kadar birikim yapmanız gerektiğini de belirlemiş olursunuz hem de para biriktirmek için kendinizi motive etmeniz kolaylaşır.
Birikiminizle bir araba almak mı istiyorsunuz yoksa paranızı eğitim için mi harcamak istiyorsunuz? Paranızı nereye harcayacağınıza karar verdikten sonra bunun size getireceği artıları sıralayın. Örneğin, araba aldığınızda toplu taşıma kullanmaktan ya da yürümekten kurtulacaksınız. Böyle pozitif yönleri düşünmek sizi daha da teşvik edecektir.
Eğer araba, ev, eğitim gibi amaçlar için biriktirmeniz gereken para çok fazlaysa ve bu sizin motivasyonunuzu düşürecekse kendinize ufak hedefler koyarak başlayın. Mesela evinize almak istediğiniz bir mutfak aleti için para biriktirmeyi hedefleyin. Bu birikim hedefine ulaşıp o mutfak aletini aldığınızda daha fazla para biriktirmek isteyeceksiniz.
2- Hayal kumbarası oluşturun
Para biriktirmenin diğer yollarına geçmeden önce bu ufak ama motive edici öneriden de bahsetmeliyiz. Biriktirdiğiniz parayı ne için harcayacağınızı belirledikten sonra kendinize bir kumbara edinin. Evdeki bir kavanozun kapağına bir delik açarak kendinize bir kumbara da oluşturabilirsiniz. Böylece kumbara almak için harcayacağınız paradan da tasarruf etmiş olursunuz. Kumbaranın üstüne biriktirdiğiniz parayla almak istediğiniz şeyin adını da yazmayı unutmayın. Eğer bir seyahat planı için para biriktiriyorsanız o şehrin simgesi olan bir yapının ya da paranızı araba almak için kullanacaksanız istediğiniz arabanın fotoğrafını kumbaranın üstüne yapıştırabilirsiniz.
Ayrıca her gün elimize geçen birçok bozuk parayı farklı pantolonların ya da montların cebinde bırakıp unutuyoruz. Akşam eve geldiğinizde bu kumbaraya bozuk paralarınızı atarak kumbaranın dolduğunu hissettikçe daha da motive olabilirsiniz.
3- Aylık bütçenizi yaparken önce birikim tutarınızı belirleyin
Her ay başında aylık harcamalarınızla ilgili bir bütçe çıkarıyorsunuz. Ödemelerinizi planlıyor, o ay içinde çıkabilecek ekstra harcamalarınız için ayıracağınız miktarları belirliyorsunuz. Tüm bu planlamalar sonrasında kalan paranızı da ay sonunda birikim hesabınıza aktaracağınızı düşünüyorsunuz. Ancak harcamalarınızdan kalan parayı ay boyunca farklı ihtiyaçlarınız ve istekleriniz için kullanabiliyorsunuz. Bu yüzden de ay sonunda birikim için ayırdığınız parayı harcamış oluyorsunuz.
Bunu engellemek için bütçenizi planlarken tersten düşünebilirsiniz. Öncelikle birikim için ayıracağınız tutarı belirleyip kalan paranızı zorunlu ödemelere ve ekstra harcamalara ayırarak ilerlemek daha kolay bir para biriktirme yöntemi olacaktır. Ayırdığınız tutarı ayrı bir hesaba yatırmak o parayı biriktirmenizi kolaylaştıracak.
4- Harcamalarınızı not alın
Kira, elektrik faturası, internet faturası, doğalgaz, aidat gibi her ay düzenli olan giderlerinizin toplam ederini biliyor olabilirsiniz ama ay boyunca yaptığınız diğer harcamalarla ilgili hesaplamalar yapıyor musunuz? Market alışverişlerinize aylık ne kadar harcadığınızı ya da ulaşım masraflarınızın toplam ne kadar tuttuğunu bilmiyor olabilirsiniz. Ay sonunda paranız bittiğinde “Nereye bu kadar para harcadım?” diye düşünüyorsanız, harcamalarınızı not almanın zamanı gelmiş demektir.
Kullandığımız mobil bankacılık uygulamaları sayesinde gün içindeki tüm harcamalarımızı görebiliyor olsak da farklı bir yere not almak bütçe yönetimi konusunda yardım sağlayabilir. Harcamalarınızı telefonunuzun not defterine yazmayı tercih edebilirsiniz. Ayrıca masraflarınızı tek tek not alabileceğiniz uygulamalar da var. Telefonunuza bu uygulamaları indirerek deneyebilirsiniz. Kalem kalem tüm harcamalarınızı yazdığınızda ekstra harcamalarınızı görüp hangi konuda kendinizi limitleyebileceğinizi de belirleyebilirsiniz.
5- 24 saat kuralını uygulayın
Eğer çok hoşunuza giden bir kıyafet ya da bir teknolojik cihaz gördüyseniz fakat ona ihtiyacınız olup olmadığından emin değilseniz çok basit bir kuralla kendinizi gereksiz harcamalardan koruyabilirsiniz. 24 saat kuralı olarak adlandırılan bu kurala göre beğendiğiniz şeyi almadan önce onu gerçekten almalı mısınız diye 24 saat düşünmeniz gerekli. Bu 24 saat boyunca kendinizi ihtiyacınız olduğuna ikna ederseniz ürünü almalı, olmadığına ikna ederseniz de satın almamalısınız. Eğer 24 saatin ardından ürünü alırsanız bir ihtiyacınızı karşılamış olacaksınız. İkna edemezseniz de boş yere para harcamamış olacaksınız. Yani her türlü karlı bir durum olacak.
6-Günlük bütçe belirleyin
Bazen eve döndüğümüzde farkında olmadan gün içerisinde çok para harcadığımızı görüyoruz. Kahvecinin önünden geçerken bir fincan kahve almak, öğlen yemeğinin üzerine kendimize sevdiğimiz tatlıdan ısmarlamak ya da bir ihtiyacımız için markete girmişken ihtiyacımız olmayan birkaç ürünü de beraberinde almak çok para harcamamıza sebebiyet veren durumlardan yalnızca birkaçı. Ansızın yapılan ve sonradan pişman eden harcamaların üstesinden gelmenin aslında oldukça basit bir yolu var. O da günlük harcayacağımız meblağı önceden, örneğin programımıza göre bir gün evvelden belirlemek.
Yarının sıradan bir iş günü olacağını farz edelim. Böyle bir durumda günlük bütçenizi yol için harcayacağınız paraya ya da vazgeçemediğiniz alışkanlıklarınıza göre belirleyebilirsiniz. Örneğin yol paranız ve öğlen yemeğiniz için kaç para harcayacağınızı belirleyebilir ve bu meblağı cüzdanınızın farklı bir köşesine koyabilirsiniz. Sonrasında da kendinizi gün boyu yalnızca o parayı harcamaya şartlayarak anlık harcamalardan kaçınabilirsiniz.
7- Kahvenizi evde hazırlayın
En uygun fiyatlı kahve çeşitlerinden biri olan filtre kahvenin orta boyunun yaklaşık 15 TL olduğunu ve her gün bir tane kahve alsanız ayda yaklaşık 450 TL, yılda ise 5.475 TL harcamış olacağınızı biliyor muydunuz? Tabii bu en iyi ihtimal. Eğer şuruplu kahvelerden içiyorsanız bu meblağ yıllık 9.000 TL’yi de bulabilir. Kahve içmeyi çok seven biriyseniz ve para biriktirmeyi aklınıza koyduysanız bu içeceğe harcadığınız bütçeyi yeniden düzenlemeniz oldukça işlevsel olabilir.
Peki, kahve harcamalarını azaltmak için ne yapabilirsiniz? İşe kahvenizi evde demlemek için sevdiğiniz bir çekirdek kahveyi satın alarak başlayabilirsiniz. 250 gram çekirdek kahveden ortalama 20 fincan kahve çıkar, aklınızda olsun. Sonrasında da dışarıdan aldığınız kahve miktarını azaltmak için demlediğiniz kahveyi yanınızda taşımak amacıyla bir termos satın alabilirsiniz. Bu arada kahve makinelerinin fiyatları düşünüldüğünde başta kahveyi evde yapma fikri belki de çok mantıklı gelmemiştir. Ama filtre kahve demlemek için ortalama 30 TL’lik bir French press, espresso yapmak içinse 75 TL’den başlayan fiyatlardaki moka potlar yeterli olacaktır. Yani yalnızca bir haftalık kahve paranızla evinizde kendinizi barista gibi hissetmeniz mümkün.
8- Market alışverişi yaparken listenizin dışına çıkmayın
Para biriktirmek isteyen kişiler için marketler oldukça tehlikeli yerler. Çünkü markete gittiğimizde ihtiyacımız olmayan bir şeye sırf o an almak istediğimiz için para harcayabiliyoruz. Sırf bu nedenden ötürü para biriktirmeye kararlıysanız market alışverişine çıkmadan önce plan yapmanız ve ihtiyaçlarınızı en doğru şekilde saptamanız gerekiyor. Alışveriş öncesinde evinizdeki eksikleri iyice kontrol ederek bir liste hazırlamalısınız. Böylelikle eksik olmayan bir ürünü fazla alarak israf yapmaktan korunabilirsiniz. Sonrasında da markete gittiğinizde listede yazılı ürünlerin olduğu reyonları gezmeli, diğer reyonlara girerek ihtiyaçlarınız arasında yer almayan ürünleri almaya yeltenmemelisiniz. Yalnızca market alışverişinizdeki çok da gerekli olmayan malzemeleri almaktan vazgeçmenin bile tasarruf etme sürecinizde size nasıl bir katkı sağlayacağına bir ayın sonunda çok şaşıracaksınız.
9- Kullanmadığınız aboneliklerinizi iptal edin
Mobil cihazların ve internetin geçmişe göre hayatımızda daha çok yer kaplıyor oluşu sizin de farklı içerikler izlemek ya da müzik dinlemek için bazı platformlara üye olmanızı sağlamış olabilir. Bu platformlardan bazılarını sıklıkla kullanıyor olsanız da bazıları umduğunuz kadar ilginizi çekmemiş olabilir. Para biriktirmek istiyorsanız yararlanmadığınız platformların aboneliklerini iptal etmelisiniz. Örneğin aylık üyeliği 25 TL olan bir abonelikten çıkarsanız yıl sonunda sadece boş bir masraftan kaçınmanız sayesinde 300 TL kar edebilirsiniz. Birden çok kullanmadığınız abonelik varsa yıl sonunda hesabınızda daha büyük bir meblağ sizi bekliyor olacak.
10- Faturalarınızı düşürmeyi hedefleyin
Bazen hava azıcık soğuduğunda üzerimize bir hırka almaktansa kombiyi açtığımız ya da bir tane tabağı makineye atmaktansa elimizde yıkadığımız oluyor. Aslında bu örneklerdeki gibi durumlar kulağa çok basit gelse de her ay faturamızı kayda değer şekilde artıracak güçteler. Kenara daha fazla para koymak için su, elektrik ve doğalgaz gibi enerji kaynaklarına ödediğiniz meblağı düşürmeye yönelik akılcı davranışlar sergileyebilirsiniz. Örneğin ekim ayında üşüdüğünüz an kombiyi yakmaktansa üzerinize bir hırka giyerek gereksiz masraflardan kaçınabilirsiniz.
11-Planlarınızı faiz ödemeyeceğiniz şekilde yapın
Kredi kartı borçlarını ya da faturalarını düzenli olarak ödemeyen kişiler ileride bu borçlara eklenen faizleri de ödemek zorunda kalıyor. Boş yere daha fazla para ödememek ve ileride daha çok para biriktirebilmek için kredi ödemelerinizi, kredi kartlarınızı ve faturalarınızı zamanında ödemelisiniz. Ödemeniz gereken meblağların yüksek olması size bir anda tüm paranızı bitirdiğinizi düşündürecek olsa da inanın ileriye dönük karlı bir iş yapmış olacaksınız. Yani daha çok para biriktirmeye giden yol ödemelerinizi zamanında ve tam yapmaktan geçiyor.
13-Zaman zaman kütüphaneye gidin
Eğer her ay bütçenizin önemli bir bölümünü kitaplara ayırıyorsanız tasarruf edebilmek için bu harcama kalemiyle ilgili de aksiyon almanız gerekebilir. Okuyacağınız kitapları almak için bundan böyle en yakınınızdaki kütüphaneye daha sık gitmek daha iyi bir fikirdir.. Okumak istediğiniz kitapları kütüphaneden temin ederek önemli ölçüde para biriktirdiğinizi gözlemleyebilirsiniz.
14- Diğer gelirlerinizle borçlarınızı ödeyin
Birikim yapmanın önündeki en büyük engel daha önceden yapılan borçlar olabilir. Her ay yapılandırılmış borçların bir taksitini ödemek aslında kenara koyabileceğiniz bir meblağı harcamak demek. Eğer ki çalıştığınız iş ikramiyeli bir işse ve ikramiyeniz verildiyse bu gibi diğer gelirleri borçlarınızı kapamak için kullanabilirsiniz. Böylelikle elde ettiğiniz parayla borcunuzun birkaç taksitini kapayarak sonraki aylarda kenara daha çok para koyabilirsiniz.
15- Hediye edeceğiniz şeyleri kendiniz yapın
Bazen oldukça yüksek bir fiyata satışa sunulmuş bir ürünü evde yapmak oldukça ucuza mal olabiliyor. Bu noktadan hareketle para biriktirmek için yapabileceklerinizden biri de sevdikleriniz için hediye almanızdansa onlara hediye edeceğiniz şeyleri ellerinizle hazırlamanız olacak. Böylelikle hem daha az para harcayacaksınız hem de hediye ettiğiniz şeyin manevi değeri daha yüksek olacak. Tabii hediye edeceğiniz şeyi kendi ellerinizle yaparken geçirdiğiniz zamanın verdiği keyif de bu sürecin en güzel artılarından biri olacak.
