Çocukların endişelerinin yaş gruplarına ve gelişim aşamalarına göre farklılık gösterme eğiliminde olduğunu biliyor muydunuz?
Korku ve endişeyle mücadele eden sadece biz yetişkinler değiliz. Zaman zaman çocuklar da en az bizim kadar endişeli oluyor. Terapistler, çocukların endişelerinin yaş gruplarına veya gelişim aşamalarına göre farklılık gösterme eğiliminde olduğunu söylüyor.
Peki çocuklar neden endişelenir? Neden kaygılı hissederler?
Çocukların mizaçları bizlerden çok farklıdır. Bazı bebekler daha rahatken bazıları daha endişelidir; bazıları daha çok ağlar bazıları ise pek ağlamaz… Kaygı, yalnızca çocuğun bilişsel, duygusal veya sosyal gelişimine müdahale ederse gerçekten bir sorundur. Bu davranışı tespit etmek zor olabilir, bu nedenle ince ipuçları fark ederseniz, bir psikolog veya doktorun uzmanlığına başvurmalısınız.
Bir düşünün, çocuklar neden endişelenir ki? Hayatın en basit zamanı, değil mi? Hepsi beyinle alakalı… Aslında çocuklar, beyinlerinin gelişme hızından dolayı endişeli hissederler. Bu süre zarfında, çocuk çok fazla miktarda dış uyaranları, yani insanların, yerlerin ve şeylerin ortamını emer ve yorumlamaya çalışır. Meseleleri karmaşık hale getirmek için, kaygı ve endişe ile başa çıkma yeteneği, ergenlik sonrasına kadar gelişmez. Bu nedenle, bir çocuk -hatta bir genç- anlaşılmamanın hayal kırıklığını hissettiği için öfke nöbeti geçirebilir.
Kısacası, bilinmeyenden korkmak büyümenin çok doğal bir parçasıdır. Bu beynin amigdala adı verilen ilkel bir parçasına bağlıdır. Beyin ayrıca 0 – 6 yaş arasında hayatın herhangi bir döneminde olduğundan daha hızlı büyür, bu da tüm kaygı meselesi için çifte darbedir.
Çocuklardaki kaygılar ve arkasında yatan nedenler
-
Bebekler ve küçük çocuklar (0-2 yaş)
Ebeveynlerinden ayrı kalmak
Yaklaşık 8 – 10 aya kadar bebekler, geçici olarak yok olan şeyin ortadan kaybolduğuna inanırlar. Örneğin; odadan çıktığınızda, çocuğunuz sonsuza kadar gittiğinizi düşünür. Ardından, bir yerde olduğunuzu anlarlar ve ayrılma korkusunu hissetmeye başlarlar.
Yüksek ses
Bebek beyni, aşırı bilgi ve duyusal yüklenmeye karşı çok hassastır. Yüksek bir ses ya da ‘ürkütücü’ bir his hassas beyinlerini yüksek alarma geçirecektir.
Harici ‘kontrol odağı’
Bebeğiniz ilk adımlarını atmaya başladığında, harika bir bağımsızlık duygusu yaşamaya başlar. Çevreleri üzerinde sürekli artan bir kontrol ihtiyacı hissederler. Kontrollerinin dışında görünen herhangi bir şey, örneğin; korna çalan bir araba veya gök gürültüsü korkutucu görünebilir.
-
Okul / anaokulu (3-5 yaş)
Karanlıktan / gece yalnız kalmaktan korkma
Okul öncesi çağındaki çocuklar, fanteziyi gerçeklikten ayırmakta zorlanırlar. Eğer bir çocuk karanlığı korkutucu bir şeyle ilişkilendirirse, muhtemelen geceleri odanıza gelirler.
Çocuklar tanıdık olmayan şeylerden hoşlanmazlar. Kırmızı kostümlü, gür beyaz sakallı ve tuhaf görünümlü kırmızı şapkalı iri bir adam onları pek etkilemez. Aslında, muhtemelen bundan pek de hoşlanmazlar.
-
6 – 11 yaş için hızlı ilerleme
6 veya 7 yaşına kadar yabancılardan, karanlıktan, yalnızlıktan ve kontrolleri dışındaki diğer şeylerden korkmak çocuğunuzun endişelerini büyük ölçüde etkiler. Daha sonra, çocuklar 11 veya 12 yaşına kadar şu şeylerden korkmaya başlar.
Evde yalnız olmak
Bu yaş aralığı gözünüzde çok daha büyük görünse de, küçük çocuklar hala anneleri ya da babaları olmadan belirsiz bir dünyayla başa çıkma yeteneklerini sorgular.
Reddedilmek
Çocuklar, her şeyin farkında olmaya başlar ve dışarıda büyük bir dünya olduğu gerçeğiyle yüzleşmeye başlar ve bundan endişelenir. Doğamız gereği sosyal hayvanlar olduğumuz bilgisi bilinçaltımıza derinden yerleşmiştir. Kişinin kendi türünden reddetmesi, nadiren hoş karşılanan ya da sağlıklı bir gelişmedir.
Önemsedikleri kişilere kötü bir şey oluyor
Çocuklar bir düzeyde ölümün kaçınılmaz olduğunu anlamaya başlar. Bu nedenle, sevdikleri birine veya bir şeye ciddi bir şey olduğunu düşünmeye başlayabilirler.
-
Ergenler (12 yaş ve üzeri)
İmajları
Ergenlik, “Ben kimim ve burada ne yapıyorum?” sorusunu sormaya başladığımız zamandır. Bu yaşta çocuklar, aile temelli bir destek sisteminden akran temelli bir sisteme geçerken sosyal etkileşimlerin önemini tam olarak kavramaya başlar.
Ergenler başarısızlığın sonuçlarını anlamaya başlarlar ve bu biraz korkuyu doğurabilir. Başarı odaklı olan çocuklar, kötü bir sınav puanı aldıklarında bu kendileri için zor olacaktır.
Size açılmaları
Ergenler bağımsız hissetmenin ne kadar güzel bir şey olduğunu anlarlar. Burada hormonlar devreye girebilir! Bu yüzden kendisi ile çelişen bir çocuğunuz olabilir. Ebeveynler olarak yapabileceğiniz en iyi şey, her zaman sakince yanlarında olduğumuzdan emin olmaktır. Ne olursa olsun.
