İki girişimci kardeş Esen Bulut ve Mert Bulut tarafından kurulmuş, 2017 İTÜ Çekirdek girişimlerinden olan, freelance çalışma düzeninde bağımsız profesyonellere ve kurumlara yönelik yenilikçi çözümler sunan Rimuut’un Türkiye’de Eylül ayında gerçekleştirdiği araştırmaya göre, bağımsız profesyonellerin %60’ı yaşadıkları büyük şehirlerden uzaklaşarak küçük şehirlere, kasabalara veya köylere yerleşmek istiyor.
COVID-19 salgını, birçok alanda olduğu gibi iş dünyasında da dengeleri değiştirdi. “Yeni normal” kavramına alıştığımız şu zamanlarda sosyal izolasyon önlemleri kapsamında dünya çapında binlerce şirket uzaktan çalışma modelini deneyimledi. Microsoft, Facebook, Twitter gibi dünyanın önde gelen şirketleri artık tamamen uzaktan çalışma modeli ile yola devam edeceklerini duyurdular. Bu durum özellikle dijital sektörlerde trendleri belirleyen teknoloji vahası Silikon Vadisi dahil olmak üzere birçok iş merkezinin ve şehrin geleceğinin değişebileceğini, dijital sektörlerde çalışan yeteneklerin sınırlardan bağımsız hareket ederek dünyanın farklı bölgelerinden çalışmaya devam edebilecekleri şeklinde yorumlanıyor.
Pandemi öncesinde de giderek artan bir uzaktan çalışma trendi olduğunu söylemek mümkün.The Economist’in araştırmasına göre 2019’da ABD’de 4,8 milyon bağımsız profesyonel kendilerini dijital göçebe olarak tanımlıyordu. E-ticaret ödeme sistemi Fast tarafından yayınlanan bir ankete göre COVID-19 salgınından sonra uzaktan çalışmaya başlayan 600 Amerikalı yetişkinden %40’ı daha az nüfuslu bir bölgeye taşınmayı düşündüğünü belirtmiş.
Peki Türkiye’de durum nasıl? Uzaktan çalışan bağımsız profesyoneller Türkiye’de gerçekleşmesi mümkün olan ters işgücü göçü hakkında ne düşünüyorlar? Rimuut’un 500’e yakın çalışanla birlikte yaptığı anketin sonuçları aşağıdaki gibi.
Uzaktan çalışanların %88’i büyük şehirlerde yaşıyor
Ankete katılanların %88’i İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde yaşadığını belirtirken, pandemi sonrası süreçte tatil beldelerine yerleşerek kısa süreli yer değiştiren çalışanlar ise bu araştırma kapsamı içinde bulunmuyor.
%60’ı küçük bir şehre, kasabaya veya kırsal alana taşınmak istiyor
Ankete katılanların %60’ı yakın bir gelecekte yaşadıkları büyük şehirleri terk ederek daha düşük nüfusa sahip bir yere taşınmayı aktif olarak planladıklarını belirtti.
%57’si COVID-19 salgınından sonra uzaktan çalışmaya başladığını belirtiyor
COVID-19 salgını artan işsizliğe bağlı olarak hem freelance çalışma oranını hem de uzaktan çalışma modeline geçenlerin sayısını artırmış durumda. Ankete katılanların yarısından fazlası, uzaktan çalışma modeli ile COVID-19 salgını sonrası tanıştığını belirtiyor.
COVID-19 salgınından sonra uzaktan çalışmaya başlayanların %68’i bulundukları büyükşehirlerden uzaklaşmak istiyor
Pandemi sonrası uzaktan çalışma modeline geçenlere bakıldığında tersine göç motivasyonuna ait çok çarpıcı oranlarla karşılaşılıyor. COVID-19 salgınıyla birlikte uzaktan çalışma modeline geçenlerin %68’i, iş yaşantılarının bir döneminde bulundukları yerden daha düşük popülasyonlu bir yerleşim yerine taşınmak istediklerini belirtiyorlar.
Ankete dair ilginç bir diğer sonuç ise pandemi sonrası uzaktan çalışmaya başlayanların %30’unun finansal sebepler yüzünden daha küçük bir yere taşınmayı planladığı.
Uzaktan çalışanlar neden büyük şehirlerden taşınmak istiyorlar?
Ankete katılanlar şehirden taşınmak için en önemli üç sebep olarak ise yeşil alan eksikliğini, popülasyon fazlalığını ve trafiği gösteriyor. Bunu gürültü kirliliği ve küçük yerleşim beldelerinin çalışanlar açısından finansal olarak daha cazip olması takip ediyor. Bir başka deyişle büyük şehirlerde yaşam kalitesinin düşük olması, küçük yerleşim alanlarını çalışanlar için daha cazip hale getirmiş durumda.
Görünen o ki uzaktan çalışma modelinin yaygınlaşması tıpkı dünyada olduğu gibi Türkiye’de de işgücünü küçük şehirlere ve kasabalara yönlendirecek gibi duruyor. Gelecekte gerçekleşmesi mümkün olan bu tersine göç, küçük yerleşim yerlerini farklı sektörlerde kümelenmiş çalışma vahalarına çevirebilir mi hep birlikte göreceğiz.
